Szlakiem Młota i Łupaszki - uzupełnienie

CZĘŚĆ XV

W marcu 1948 r. do Wasilewskiego Władysława przybył członek bandy "Młota", Wodyński Antoni ps. "Odyniec" i zakomunikował mu, że przysłał go "Młot" po pieniądze i aparat radiowy, który w styczniu 1947 r. Wasilewski pobrał z bandy celem naprawy. Wasilewski rzekomo nie dał pieniędzy "Odyńcowi", oddał tylko aparat radiowy, który "Odyniec" zabrał ze sobą. W sprawie pieniędzy Wasilewski Władysław powiedział, że przyjedzie osobiście do "Młota" rozliczyć się. Więcej pomocy rzekomo Wasilewski nie udzielał członkom bandy.

W aktach sprawy Wasilewskiego Władysława ps. "Grot", rzuca się w oczy rozległa ilość kontaktów z członkami bandy "Łupaszki" i "Młota" jak również z samymi dowódcami, których zbrodnicza działalność zostawiła krwawe ślady na terenie północno-wschodnich powiatów woj. Warszawskiego, a których Wasilewski nie podał przy ujawnianiu się, tu już z gruntu fałszywie podchodząc do łaski ustawy amnestyjnej z dn. 11.02.1947 r. Straty, jakie poniosło Państwo Polskie na skutek dalszej działalności Wasilewskiego po jego ujawnieniu się, są ogromne, nieobliczalne. Bowiem nie można policzyć ceny krwi funkcjonariuszy władz bezpieczeństwa i żołnierzy WP, którzy polegli w walkach z bandami "Młota" i "Łupaszki", a życie tych ludzi Wasilewski miał pośrednio w tych rękach, gdyby bowiem ujawnił władzom bezpieczeństwa swe kontakty jakie posiadał przed ujawnieniem i które nawiązał po ujawnieniu, likwidacja tych band byłaby przyspieszona o wiele miesięcy i nie kosztowałaby ofiar żyć ludzkich.

Podejrzany Władysław Wasilewski pociągnięty do odpowiedzialności karnej do zarzucanej mu winy i czynów przyznaje się nie przytaczając nic istotnego na swoje usprawiedliwienie się.

W tym stanie rzeczy oskarżam Wasilewskiego Władysława ps. "Grot" syn Stanisława i Zofii Mażenków ur. 10.04.1910 r. w Kapuszko (ZSRR) zam. w Warszawie, ul. Bródnowska 1 m 10, Polaka, ob. Polskiego, młynarza, wykształcenie: 7 klas szkoły powszechnej, służącego w WP 1935-1937 w 80 pp w Słonimie w RKU niemeldowanego, żonatego, bez majątku, odznaczeń i orderów nieposiadającego, niekaranego.

A o to, ile w okresie od 16 kwietnia 1947 r. do marca 1948 r. w Warszawie udzielał pomocy nielegalnemu związkowi mającemu na celu obalenie przemocą ustroju Państwa Polskiego przy zaopatrywaniu członków tego związku: Łukasika Władysława ps. "Młot", Minkiewicza Lucjana ps. "Wiktor", oraz Bejnara Wacława ps. "Orszak" i "Miecia" (NN) w środki ułatwiające osiągnięcie zamierzonego celu, a mianowicie zaopatrywał wyżej wymienionych w pieniądze, dając im ogółem 20.000 zł aparat radiowy oraz udzielał w swoim mieszkaniu przy ul. Bródnowskiej 1 w Warszawie schronienia przed władzami bezpieczeństwa, tj. o czyn z art. 128 KKWP w zw. Z art. 86§2KK. Na mocy art. 51 Dekretu z dn. 17.06.1946 r. sprawa niniejsza podlega rozpatrzeniu przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie. Akt oskarżenia sporządzono dnia 7.05.1949 r.

Oficer śledczy UBP na m. st. Warszawę

/-/ J. Piaskowski ppor.

Dalsze przesłuchanie Władysława Wasilewskiego ps. "Grot".

Przesłuchanie podejrzanego:

Warszawa dnia 24 lipca 1948 r.

Białobrzeski Lucjan, oficer śledczy Ministerstwa Publicznego w Warszawie przesłuchał w charakterze świadka - podejrzanego Wasilewskiego Władysława vel Dunajewski Marian ps. "Grot" (personalia w aktach), dotyczy procesu Zygmunta Szendzielarza ps. "Łupaszka".

Kogo poznajecie na okazanej wam fotografii?

Na okazanej mi fotografii rozpoznaję osobnika, który był jeszcze w miesiącu sierpniu 1946 r. w partyzantce AK w oddziale ps. "Wiktora" i ps. "Młota". Pseudonim tego osobnika był "Maraton". Nadmieniam, że prawdziwego nazwiska tego osobnika nie wiem, natomiast wiem, że miał na imię Czesław.

Co wiadomo wam o osobie "Maratona"? Gdzie go zapoznaliście? Kiedy i czy obecnie utrzymywaliście z nim kontakt?

Wiadomo mi jest, że osobnik ps. "Maraton", jak już nadmieniłem, był w oddziale leśnym AK, którym to oddziałem dowodził ps. ps. "Wiktor" i ps. "Młot". Oddział ten wówczas wchodził w skład V Brygady Wileńskiej , której dowódcą był ps. "Łupaszko". "Maraton" był w oddziale do sierpnia 1946 r. Następnie zwolnił się z oddziału czasowo wskutek choroby i ukrywał się w powiecie Bielsk Podlaski . Wiem że w październiku 1946 r. "Maraton" został aresztowany na terenie powiatu siedleckiego, na kolonii Michałki w gminie Sarnaki. Jak się po pewnym czasie dowiedziałem, "Maraton" wstąpił do organów Bezpieczeństwa Publicznego i pracował w UB w Siedlcach. Ostatnio widziałem się z "Maratonem" na parę tygodni przed jego aresztowaniem, tj. 8 września 1946 r. w miejscowości Ostrożanach, w gminie Drohiczyn nad Bugiem. Po wstąpieniu "Maratona" do organów Bezpieczeństwa, nie spotkałem się z nim nigdy.

Co możecie powiedzieć więcej o "Maratonie"?

Oprócz tego, co zaznaczyłem, nic więcej.

/Wasilewski/

Fragment innego protokołu z przesłuchania podejrzanego Władysława Wasilewskiego z dn. 29 lipca 1948 r.

Warszawa, dalej w sprawie "Maratona".

W sierpniu 1946 r. oddział "Wiktora" i "Młota" kwaterował na kolonii Sytki w gminie Drohiczyn. Wówczas chorego "Maratona" miano zamelinować u Barszczewskiej w Putkowicach Nadolnych. Na polecenie "Wiktora", "Maratona" dostarczyli tam "Bartosz" i "Żbik". "Maraton" był ubrany w cywilną marynarkę, wojskowe spodnie i buty z cholewami.

Wasilewski Władysław

Kolejne przesłuchanie Władysława Wasilewskiego z dnia 31 lipca 1948 r.

Kiedy ostatnio widzieliście się z "Łupaszką"?

19 marca 1947 r. na koncentracji oddziałów we wsi Czaje, powiat Bielsk Podlaski. Widziałem się tam również z "Młotem" i "Wiktorem".

Czy "Łupaszko" miał przy sobie jakąś kobietę?

Tak, miał przyjaciółkę ps. "Lalka". W 1948r . jeździł z nią do Warszawy.

Następne przesłuchanie (fragment) z dnia 2 sierpnia 1948 r.

Jaką funkcję pełniliście w oddziale "Młota" i "Wiktora"?

W oddziale "Młota" i "Wiktora" pełniłem funkcję szefa żandarmerii od 7 marca 1946 r. do marca 1947 r.

W jaki sposób była prowadzona ewidencja członków bandy "Młota" i "Wiktora"?

Ewidencja członków bandy "Młota" i "Wiktora" była prowadzona systemem książkowym. Książki rozchodów jak i ewidencyjne przychodów pieniędzy założył i prowadził sam "Wiktor". Książki te miał wyłącznie pod swoją opieką. Obie książki były formatu 20x30 cm oprawione w czarne okładki. Książka ewidencji była podzielona na szereg rubryk, gdzie "Wiktor" wpisywał datę urodzenia, miejsce zamieszkania i pseudonim każdego członka oddziału. Natomiast druga książka, jak już nadmieniłem, zawierała dane o rozchodzie i przychodzie oddziału. Dwie te książki, gdy byłem na koncentracji oddziałów w drugiej połowie listopada w Klimczycach, w powiecie siedleckim w gminie Sarnaki, u gospodarza Czuryło, dostałem je z częścią fotografii od "Młota" na przechowanie. Książkę powierzono mi na przechowanie po odprawie, która trwała 24 godziny u w/w gospodarza w mieszkaniu na kolonii Klimczyce. Zabrałem ją ze sobą do Smarklic, gdzie włożyłem je w bańkę i zakopałem na polu niedaleko swego miejsca zamieszkania. Dokumenty i zdjęcia przechowywałem do 19 marca 1947 r. Następnie będąc na koncentracji oddziałów we wsi Czaje - Wólka, książki i fotografie oraz około 20 druków tymczasowych dowodów osobistych oddałem z powrotem "Młotowi". Ten w mojej obecności oddał je na przechowanie "Odyńcowi".

Podajcie nazwiska, imiona i pseudonimy członków bandy, którzy w połowie listopada 1946 r. kwaterowali na koncentracji na Kolonii Klimczyce u gospodarza Czuryło.

"Łupaszko", "Lalka" - narzeczona "Łupaszki", "Młot", Jabłoński ps. "Żbik", "Czołg", "Żwirko", "Bartosz" i około trzydziestu ludzi, których dowódcą był "Żwirko".

Podajcie nazwiska dowódców i ilość ludzi na koncentracji we wsi Czaje 19 marca 1947 r.

Na koncentracji 19 marca 1947 r. we wsi Czaje - Wólka było ośmiu dowódców oddziałów i ponad 40 ludzi.

Marian Pietrzak
tel. (025) 781 24 66